Een van de voetbalproblemen waar Bas van Zeelst het voorbije seizoen mee bezig is geweest is het verbeteren van de omschakeling van aanvallen naar verdedigen. De trainer van OJC Rosmalen JO13-1 constateerde dat zijn pupillen na een verkeerde pass of dribbel nog te lang bleven hangen in wat hij ‘baalmomenten’ noemt.

Tekst: Tom Druppers | Beeld: Bas van Zeelst

De ploeg van de Brabantse oefenmeester speelde het afgelopen jaar om de bovenste plekken en was veel in balbezit op de speelhelft van de tegenstander. “Tijdens wedstrijden resulteerde dit als we de bal verloren we niet scherp waren op het omschakelen en terugveroveren van de bal. Daardoor hadden tegenstanders de mogelijkheid tot snel dieptespel, waardoor we onnodig vaak moesten verdedigen op eigen helft.” Liever zag hij dat de bal weer snel heroverd werd, zodat ze in balbezit konden blijven op de helft van de tegenstander, zo zegt hij.

 Zodoende besloot hij hier meer aandacht aan te besteden tijdens zijn trainingen. “Voor mij was het van belang dat de gekozen oefenvormen veel wedstrijd gerelateerde elementen bevatten. Op die manier is het voor jongens van twaalf en dertien jaar begrijpelijk, waardoor het voor mij eenvoudiger is om hen inzicht te geven in het voetbalprobleem. Door veel positie- en partijvormen te spelen waarin spelers veel in de situatie komen dat ze moeten omschakelen van balbezit naar balverlies treedt er in mijn ogen ook verbetering op.”

Hier probeert Van Zeelst sturing aan te geven door het spel af en toe stil te leggen. “Een hoog tempo met veel voetbalhandelingen is een vereiste binnen het omschakelen. Het spel bevriezen, zoals ik dat noem, doe ik daarom niet al te vaak, maar als ik het stil leg vraag ik spelers naar bepaalde handelingen op individueel of collectief niveau. Als we daarna weer verdergaan controleer of de spelers proberen uit te voeren wat we even daarvoor besproken hebben.”

Zo hield hij zijn spelersgroep voor dat vooruit verdedigen een van de voornaamste aandachtspunten is tijdens het omschakelen. “Op een gegeven moment hadden mijn spelers veel minder baalmomenten, maar zag ik dat ze nog veel achteruit liepen tijdens het omschakelen. Toen hebben we besproken dat er juist een kans ligt om de bal nóg sneller terug te veroveren als we collectief druk zetten, omdat we dan op een gevaarlijke plek op het veld weer in bezit kunnen krijgen.”

Van Zeelst benadrukt aan dat hij het spel echter niet altijd stillegt op momenten dat het fout gaat. “Het valt mij nog weleens op dat collega-trainers de spelers alleen bijeen roepen als het niet naar wens verloopt. In mijn ogen benadruk je dan alleen het negatieve. Ik probeer het daarom af te wisselen. Als er verbetering zichtbaar is nadat we een aantal zaken gezamenlijk hebben besproken vind ik dat ze juist dan een compliment verdienen. Dan is het voor hen ook visueel wat wél de gewenste manier is.”


TRAINING 1
VOETBALPROBLEEM: Er is te weinig druk vooruit op het moment dat de bal verloren wordt op de helft van de tegenpartij en er wordt achteruit gelopen.

DOELSTELLING: Het verbeteren van het omschakelen en vooruit verdedigen op de speelhelft van de tegenstander.

EVALUATIE: De oefenvormen hebben we meerdere keren gedaan. Naarmate we de oefeningen vaker deden ging het steeds beter en was er uiteindelijk ook veel verbetering zichtbaar tijdens de wedstrijden.

Driekleuren positiespel 10 tegen 5



Organisatie
- Een positiespel met 3 verschillende teams van 5 spelers. 2 teams (in de tekening blauw en geel) spelen samen op balbezit, terwijl het andere vijftal de bal probeert te veroveren.
- Zodra de bal wordt onderschept is het vijftal dat de bal verloor het nieuwe ondertal gaat storen en is er een nieuw tiental dat op balbezit gaat spelen

Coaching
- Geen baalmoment na balverlies
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)

Variatie
- Veldafmetingen aanpassen (groter / kleiner maken)


Omschakelspel 6 tegen 3 met extra speelvak



Organisatie
- Een omschakelspel 6 tegen 3 met twee speelvakken. Het zestal probeert balbezit te houden, terwijl het drietal de bal probeert te veroveren. Als het drietal de bal verovert kunnen ze openen naar het andere vak, waar drie ploeggenoten staan. Zij sluiten dan bij, net als drie spelers van het oorspronkelijke zestal en gaan daar dan een zelfde positiespel spelen
- Als het zestal balverlies lijdt kunnen ze dan nog in hun eigen vak houden als ze snel omschakelen. Indien ze de bal (terug)veroveren gaan ze verder met het positiespel in hun eigen vak

Coaching
- Geen baalmoment na balverlies
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)
- Lijn naar het andere vak afschermen om de pass te voorkomen
- Direct de ruimte zoeken als je de bal veroverd (drietal)

Variatie
- Veldafmetingen aanpassen (groter / kleiner maken)
- Afstand tussen de vakken aanpassen (dichterbij / verder weg)

Partijspel 4+K tegen 4+K



Organisatie
- Partijvorm 4 tegen 4 met twee keepers, waarbij beide ploegen (minimaal) vier spelers buiten het speelveld hebben. Als een van beide teams een doelpunt maakt moet het ‘verliezende’ viertal het veld zo snel mogelijk verlaten en worden ze vervangen. Het team dat scoort mag weer direct uitnemen vanaf hun eigen doelman
- Veldafmetingen: 25 m x breedte strafschopgebied

Coaching
- Geen baalmomenten
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)
- Collectief vooruit verdedigen

Variatie
- Speelveld langer maken zodat team dat een doelpunt tegen heeft gekregen meer tijd heeft om te groeperen

TRAINING 2

VOETBALPROBLEEM: Er is te weinig druk vooruit op het moment dat de bal verloren wordt op de helft van de tegenpartij en er achteruit wordt gelopen.

DOELSTELLING: Het verbeteren van het omschakelen en vooruit verdedigen op de speelhelft van de tegenstander.

Positiespel 5+2K tegen 5



Organisatie
- Positiespel 7 tegen 5, waarbij het zevental twee keepers (K) heeft en op balbezit speelt. Zodra het vijftal de bal weet af te pakken mogen ze scoren op de twee grote doelen
- Na drie doelpunten wisselen de rollen

Coaching
- Geen baalmomenten
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)
- Lijn naar het doel afschermen om een tegendoelpunt te voorkomen na balverlies

Variatie
- Veldafmetingen aanpassen (groter / kleiner maken)
- Spelersaantallen aanpassen (overtal / ondertal)

Omschakelvorm 3 tegen 3



Organisatie
- 3 tegen 3 partijvorm met vier kleine doeltjes. Als er gescoord wordt verlaat het verliezende drietal het veld en mag een nieuw drietal van hetzelfde team (in de tekening geel) direct starten met een nieuwe indribbel. De speler van het drietal dat
scoort moet om het kleine doeltje heen sprinten, voordat hij weer mag mee doen
- Het scorende team (in de tekening blauw) blijft staan en moet dan in ondertal verdedigen, tot hun teamgenoot weer in het veld is
- Als de bal uitgaat speelt de trainer vanaf de zijkant een nieuwe bal in

Coaching
- Geen baalmomenten
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)
- Lijn naar de doeltjes afschermen om een tegendoelpunt te voorkomen
- Tegenstander ophouden in ondertal, zodat teamgenoot die om het doeltje moet sprinten weer kan bijsluiten

Partijspel 7+K tegen 7+K



Organisatie
- Afsluitende partijvorm 7 tegen 7 met twee keepers, waarbij de aandachtspunten van de voorbije trainingsweek aan bod komen
- Een tegendoelpunt telt dubbel als het verliezende team niet al zijn spelers op eigen speelhelft heeft ten tijde van het doelpunt

Coaching
- Geen baalmomenten
- Druk op de bal geven
- Tussen de bal en de tegenstander verdedigen
- Dicht bij elkaar verdedigen (ruimte klein maken)